Nobel krim

Me er inne i Nobel-veka. Altså den veka nobelprisane blir delt ut, på dødsdagen til Alfred Nobel, 10. desember. Tunisisk dialog er blitt heidra med fredsprisen i Oslo, og i Sverige er det høg festfaktor når dei andre prisane blir delte ut. Vår eigen fredspris er det jo lukkelegvis gitt for dei fleste av oss å forstå bakgrunnen for, slik også med litteraturprisen. Men fleire av oss slit med å forstå dei gjennombrota som ligg bak utdelingane til dei framståande kvinner og menn som blir tildelt nobelprisane i fysikk, kjemi og fysiologi eller medisin. Og det var nok eit ønske om å forstå nettopp desse sistnemnte prisane, som gjorde at eg klypte ut meldinga av boka Nobelfysik i vardagen. 100 nobelpris förklarade i en mordgåta av Arvid Hove i Dag og Tid. 

Han har utrøytteleg meld bøker om naturvitskap i avisa, og denne med nobel krim tiltalte meg ekstra. Forfattarane bak boka er Patrik Norqvist og Maria Hamrin og den kom ut i 2007. Du kan kjøpa den som e-bok fleire stader på nettet, har eg sjekka i dag.  Arvid Hove har forresten sympati for mitt utgangspunkt i meldinga. Som han seier: «Når nobelprisen i fysikk vert forkynt, kan grunngjevinga for prisen ofte vera vanskeleg å forstå for ein lekmann som til dømes i 1980 då amerikanarane Cronin og Fitch fekk prisen for «oppdaginga av symmetribrot i nedbrytinga av K – mesona». Det er to mord og eit mordforsøk som er utgangspunktet for mordgåta, og politiet får hjelp frå to fysikarar til å oppklåra mordgåtene. Det syner seg at veldig mange av dei oppfinningane ein har kome fram til i fysikk, spelar ei stor rolle i det livet me i dag omgir oss med. I 1909 til dømes var det fysikarane som sto bak utviklinga av trådlaus telegrafi, som fekk prisen, og utan denne ville det ikkje vore muleg å bruka mobiltelefonar. Hove tilrår boka på det varmaste – dette er boka for dei som ønskjer å få presentert god kvardagsfysikk! 

Og så eit slags malapropos til den overdådige nobelfesten i Stockholm – og delvis i Noreg.  Eg unnar alle prisvinnarane all heider dei kan få. Men det kom til meg også i denne vekas Kina-bok, eit sitat frå Sokrates. Ta det med deg inn i dei siste juleførebuingane: 

«Han er nærmest Gud som trenger minst.»

D50/73, 94