Om å hausta erfaringar

Før eg startar dagens tekst, ei administrativ melding til mine kjære lesarar: I fjor på eit visst tidspunkt blei mine tematiserte Kina-bøker innlemma i det store arkivet (som er kjelde til alle desse bloggpostane). Det var vel for å få lettare tilgang til ulikt materiale eg gjorde det slik. Alt om radio blei samla i sine eigne bøker, det same gjorde media og journalistikk, og økonomi. Så i 30 veker framover no, så er det faktisk materiale frå desse som skal speglast opp mot tida me lever i, og er eg heldig finn eg noko som også spelar på strenger i ditt liv.

ØK har fått seks bøker i arkivet, og det er ei stund sidan eg har sett i dei. Med min samlemani fryktar eg jo litt kva eg går til (telefonfakturaer og slike ting). Men i ØK1 ligg altså jobbavtalane mine, pynteleg limt inn frå den første eg fekk då eg var 20 og iherdig innsats for Tysvær Bygdeblad i mange år blei krona med ei tilsetjing; halv post i mai og juni, full post i juli og halv post i august, som det sto. Eg starta der i arbeidsveka i (den gong) 8. klasse, og er så evig takknemleg for den redaktøren som tok meg inn under vengene sine og såg evnene mine og lysta eg hadde til  bli journalist. I desse dagar med fokus på fråvær i vidaregåande skule; oi oi kor mykje eg skulka på vidaregåande! Fordi lærarane ikkje klarte å få det med seg, var det fritt fram. Eg syntest det var så uendeleg keisamt, men heldt ut fordi eg visste eg måtte ha dei papira for å studera det eg ville: media. Eg unnar alle ungdomar å ha nokon i ungdomstida som ser talenta deira, og at dette talentet blir elta slik det må i ein tidleg fase. 

Etter studia i Volda starta eg i NRK Rogaland, som frilansjournalist. Då er du trygt plassert i ein vaktplan, og du får betalt for det du arbeider. Eg forsto at mange frilansjournalistar også selte stoff til diverse publikasjonar, og eg hadde sjølv prøvd meg litt på dette. No skulle eg ta det ut og blei med nokre vener av meg til London der dei ønskte at eg skulle skriva litt om KFUK-heimen der. Her traff eg mellom anna på studentar frå Noreg, og eg sette i gang, intervjua og fotograferte, og sende sakene rundt til aviser der desse folka sokna til geografisk. I boka mi er dei limte inn, det eine avslaget etter det andre:

«Vi har vurdert manuskriptet, men finner ikke å kunne bruke det i avisen.»

«På grunn av ditt høye honorarkrav, må jeg returnere artikkelen.»

«Takk for tilbudet om å benytte artikkelen om det norske KFUK-hjemmet i London «Trygg oase mot norsk ensomhet i London». Den er nøye vurdert i vår redaksjon, men vi finner dessverre ikke å kunne anvende den. Vi sender artikkelen og bildene vedlagt retur.»

 

Etter dette slutta eg med å levera artiklar på spek, altså spekulasjon. Det var jo å gje seg litt tidleg, kan du kanskje påstå no, men for meg handla det om ei erfaring som spissa det eg hadde behov for, utifrå kven eg var, og det var å ha ein avtale i botn for det eg skulle gjera. Det inviterte til ein tryggleik som eg hadde behov for for å gjera ein god jobb. Eg styrte veldig på med dette, ser eg av boka mi. Sat og skreiv på den første datamaskinen min der tidleg på 90-talet, det eine brevet etter det andre til avisredaksjonane. Og så er det altså av og til slik at ein gjennom å prøva ut mange ulike ting, av og til kjem borti ting som rett og slett ikkje ligg for ein. Som Woody Allen har sagt det: «Det er bare den som farer vild, som finner nye veie!» Her kjem eg også på noko Alexander Rybak sa i eit intervju. Han opplevde at så mange kvinner ganske mykje eldre enn han, blei forelska i han. Forholda varte aldri lenge, for som han sa: dei blei klare på kva dei ville ha etter å ha treft han. Det krev litt ryggrad for å sjå tilbake på kjærleisforholda på den måten!

Så ein dag kom ei veninne til meg med ein spesielt spørsmål. Ho var leiar for frilansklubben i distriktet og fortalte dei hadde fått ein førespurnad om eit prosjekt. Sjølv hadde ho ikkje høve til å ta det, og eg var sjølv ikkje særleg interessert. Eg hadde djup interesse for filosofiske og andelege tilnærmingar til program eg laga i NRK, og følte dette nye prosjektet var langt utafor det eg skulle driva på med. Men veninna sto på: Elisabeth, dette er veldig godt betalt og det er skikkelege folk som står bak! Eg let meg overtala og dermed starta eg på eit interessant prosjekt der eg skulle laga lastebilartiklar for Norsk Scania! Ja, du las rett. Norsk Scania skulle laga ei avis som skulle koma ut to gonger i året, og kvar region skulle bidra med ein masse artiklar inn i desse avisene. Eg sende av garde arbeidsprøvar, og dei likte det! At eg hadde null peiling på lastebil var ikkje noko eg hadde behov for å lufta. På det første møtet med Norsk Scania på Forus heldt eg klokeleg kjeft når det blei nemnt ting eg forsto at eg burde veta for ikkje heilt å missa andlet. Så det første eg gjorde var å ta turen til barnebiblioteket i Stavanger og låna boka «Dette er ein lastebil», og der klarte eg då å finna forklaringa på kva eit chassis var. 

Men for eit fascinerande prosjekt dette var! Eg drog til Kristiansand for å skriva om brannbilar, til Røldal for å intervjua redningsmannskapa der oppe og andre hadde jobben sin med å frakta gass. Eg elska det! Og erfaringa eg hausta? Som journalist er det først og fremst menneskemøta som er interessante, kva folk driv på med er mindre viktig. Dessutan gjorde det godt å løfta hovudet litt, at tinga eg hadde gjort tidlegare i den vesle andedammen i Stavanger og Rogaland var godt nok i ein større marknad.

Eit lite bonusspor: Terje Søviknes besøkte Universitetet i Stavanger denne veka, og tok mellom anna turen innom Det Nasjonale IOR-senteret (IOR = Improved Oil Recovery (forbedret oljeutvinning)). «Dette er gresk for meg», sa han ifølgje nettsida til UiS. Då er det ei æra for meg å kunna fortelja at eg har fått publisert ei sak på forskning.no som fortel kva dei forskar på! Her finn du artikkelen.

God helg – med minne om alle erfaringane som formar oss til å bli dei me ønskjer å bli!

D113/1, 101, 160