To tantebarn var på besøk, og eg måtte ta dei med på Gladmat! Det blei
ein veldig fin dag, og mens me sat der på Rosenkildetrappa og kosa oss med
belgisk vaffel med rørte jordbær og is til, var det ei jente framføre oss med
kamera i handa. Ho fotograferte eitt av barna sine, og det eine tantebarnet var
ikkje sein med å fortelja ”ho er ein kjent bloggar” då ho fekk sjå andletet
hennar. Bloggarane har altså tatt steget opp på ei slags B-kjendis-liste. Når
eg såg litt meir nøye etter, så trur eg kanskje eg hadde kjent henne igjen,
fordi ho hadde blitt intervjua i Stavanger Aftenblad ein gong, men eg fekk
ikkje den starstruck-kjensla eg kan få av å sjå ein kjent forfattar, eller
skodespelar. Men nok eit eksempel på korleis bloggarane har inntatt ein arena,
som i alle fall blir fanga opp av den nye generasjonen.
For mange bloggarar blir bloggen ei slags dagbok, slik mange har skrive
dagbøker gjennom alle tider for å prøva å finna ei språkleg form til erfaringar
og kjensler. Men så er det nokre dagbøker som klarar å fanga oss på ein måte
som gjer at dei får ei universell kraft. Eitt slikt dagbokverk er Olav H.
Hauges ”Dagbok 1924-1994”, utgjeven i 2000. Garborg-kjennaren Sveinung Thime
meiner at Arne Garborg sine dagbøker, skriven mellom 1905 og 1923, og utgjeven
av kona Hulda Garborg mellom 1925 og 1927, også er eit slikt verk. Dette seks
bind store verket, fekk i 2004 ein interessant avleggjar; ”Knudaheidagbok”. Ein
annan Garborg-kjennar, Sigbjørn Reime, samla dagboksnotata som Arne Garborg
skreiv frå skrivebustaden sin Knudaheio og kalla den ”Knudaheidagbok”. Ved sida
av dagboksnotata, har han fylt ut teksten med ordforklaringar og fyldige notar
på personar som er sentrale i teksten.
I føreordet til ”Knudaheidagbok” skriv Sveinung Thime: ”Kva er ei
dagbok? Og kva krav set den til skrivaren og lesaren om den skal vere
interessant for andre enn kontaktsøkande ekshibisjonistar eller personopptekne
kikkarar? Dette er eit spørsmål alle lesarar av dagbøker bør ha i hovudet i vår
Se-og-Hør-tid. Kva gjer ei dagbok til noko meir enn eit nøklehol til eit
personleg rom?”
Sveinung Thime prøver å gje nokre svar: Dagbøkene til Garborg
er ikkje reine dagbøker, men sjangerblandingar, meiner han. ”Tekstane tar opp i
seg viktige element og verkemiddel frå fleire andre personlege skriveformer,
først og fremst brevet. Brevet gir ei mykje sterkare oppleving av
eg-du-kommunikasjon mellom skrivar og lesar enn den ekte dagboka, der ’mottakaren’
er sjølve boka eller skrivaren sjølv.” Sjølv om det manglar eit ’du’ i
dagbøkene, så opplever me det likevel som fortalt til eit ’oss’, skriv Thime.
Og på ein annan måte enn til dømes vanlege sjølvbiografiar som gjerne
rekonstruerer noko fortidig, noko som har skjedd. Garborg si form i breva og
dagbøkene er som ein munnleg samtale med sitt intime og personlege preg, meiner
Thime, og derfor får dei også større overtydingskraft. Dagbøkene blir på ein
måte Garborg sin ’logg’ eller ’ferdsskrivar’ over livet sitt. Han ’finn ut av’
seg sjølv ved å skrive. Og dagboksnotat kan gjerne munna ut i små allmenne
oppsummeringar, skriv Thime: ”Underleg ubeine er vegane i dette tomsete livet
vårt […] Eg kom heim på kveldssida, vel fornøgd med ferda.”
Eg henta fram ”Knudaheidagbok”, fekk lyst å dela eit dagboksnotat frå
Knudaheibakken 25. juli 1916 (skulle gjerne hatt eit frå 1915, men det året var
han visst ikkje på Knudaheio). Det er jo
ein slags fare for at nokon har liknande erfaringar som dei skriv om i ein
eller annan bloggpost denne sommaren!
Arne Garborg fører ordet:
”– Knudaheibakken er sin same.
Det hev nok vore eit innbrot sidan sist; eg laut sprengja meg inn, og fann alle
golv nedtråkka med leirsøle og alt som ope var gjennomrota og utoverslengt, men
noko større vondt er her ikkje gjort, når eg reknar ifrå at ein koffertlås er
sprengd – let seg i minsto ikkje låsa opp – og at eit sneis pannestein er hivde
ned frå det nedste av vesttoka og det meste av den reserve-taksteinen eg hadde
ståande i kjellaren er borte. Det må vera fangar som hev vore ute, seier folk;
og ymist er det som tyder på det; men somt er meg så uklårt at eg veit ikkje
kven eg skal tru; alt får då berre vera ”som det vil”, og eg får sjå å koma i
orden att så snart og så godt som råd er. Men heimtrygt vert det visst aldri
for meg i Knudaheibakken. Eg får kveda som Jærbuen: ”Jeg
er en fremmed, jeg er en pilegrim”, og ta det rolegt.
Men for Oddyssevs ser det skralt ut, skal denne vermen halda på; eg
duger kje til anne enn til å sova no, Gud betre.
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar