Journalistdraumen

For ei veke sidan fekk eg ein sms frå svigerinna mi: Høyr på NRK Rogaland i dag! Eg fekk ikkje med meg radiosendinga direkte, men med den geniale nettløysinga der ein enkelt og lett kan gå tilbake og høyra tidlegare sendingar, fekk eg med meg saka: Plassane til vidaregåande skule til hausten var fordelte. Journalistane ville prøva å koma med ei gladmelding til éin av desse på direkten, før alle fekk veta korleis det låg an dagen etter. Ideen heldt på å bli øydelagt av at ingen var å få tak i! Men så var det éi jente som ringte tilbake, tantebarnet mitt Malene. Ho hadde søkt om opptak på Skeisvang vidaregåande skule i Haugesund, og var mildt sagt litt spent på om ho hadde godt nok gjennomsnitt for å koma inn på førstevalet sitt. Men ho fekk gladmeldinga; ho var komen inn og var kjempeglad. Ikkje minst fordi ho nå kunne få nokre år ekstra å finna ut kva ho ville bli.

Sjølv var eg heldig i så måte. Sju år gammal var kursen staka fram: eg ville bli journalist! Etter gymnaset og eitt år på folkehøgskule, var det medielinja i Volda som var målet. Nålauget var veldig smalt for å koma inn; året før eg søkte var det berre om lag 1 av 7 som kom inn. Men som ein nabo i Grinde sa då eg fortalde dette; jo – men nokon skal jo inn! 

I søknaden ville folka i Volda ha ei fyldig sjølvmelding der me mellom anna gjorde greie for særlege interesser, tillitsverv og fritidsaktivitetar, i tillegg til relevant praksis! Endeleg kunne eg oppsummera og kanskje få nytte av eit travelt ungdomsliv! Er litt tvilsam til i dag om detaljen om at laget mitt blei krinsmeister i fotball i 1979 var avgjerande, men det står nå der – svart på kvitt. Det var nok den formålsretta aktiviteten med mellom anna å laga Skjold-avisa, eit hefte i A5-format som oppsummerte aktivitetane i heile idrettslaget år etter år, som gjorde utslaget. Dette var før pc-en sjølvsagt. Det var klypp og lim, og titlar blei nøye forma med letraset. Eg skreiv også programblada før A-laget sine heimekampar. Tok ein telefon til motstandarlaget, laga eit lite intervju om stoda så langt, og fekk lagoppstillinga. Det var kjekt, alt gav erfaring. Men det mest avgjerande blei nok det arbeidet eg gjorde i Tysvær Bygdeblad, der eg hadde arbeidsvekene mine i 8. klasse og der eg arbeidde jamt og trutt fram til eg var ferdig med gymnaset.

Ein vårdag i 1985 kom brevet. Eg tenkte berre at det var eit avslag, men meldinga frå rektor Jon Tvinnereim var derimot denne: 

”Vi melder med dette frå at du er oppteken som student ved det 2-årige studiet i media og journalistikk ved Møre og Romsdal distriktshøgskule, Volda”

Himmelske namn! Eg var heilt sett ut. ”Du vil ikkje få deg litt meir erfaring først?” sa mamma då eg fortalte kva som sto i brevet. ”Sjølvsagt skal du ta plassen”, var pappa sitt klare og enkle svar.

Eg kan ikkje hugsa kva det var som gjorde journalistyrket så tiltalande. Men kjenner meg heller ikkje igjen i artikkelen som også står i denne vekas Kina-bok, nemleg ein oversikt Fredrik Wandrup hadde i Dagbladet i 2005 om korleis journalisten kjem ut i ulike framstillingar av yrkesgruppa i bøker. ”Journalisten – helt eller jævel” slår han fast i tittelen. Då Frode Grytten skulle gjera research blant kriminalreporterar til boka ”Flytande bjørn”, opplevde han det han fann så rystande at han måtte dempa røynda for at boka skulle bli truverdig. I boka ”Journalistjævler” kunne journalisten Erik Tumyr fortelja at kollegaene gjorde alt frå å måla lengda på penisane sine på toalettet på Tostrupkjellaren til å bryta god presseskikk. 

Avisliv har vore eit ikkje heilt uvanleg tema i norske romanar, skriv Wandrup vidare. Bjørnson og  Ibsen brukte mediemakt som tema. I Sigurd Hoel sin roman ”Sesam Sesam” får heile det norske åndslivet passet påskrive, også pressa. Journalistane til Hoel hadde lært seg skrivekunsten, men dei hadde gløymt tinga dei skulle skriva om og menneska dei skulle skriva for – dei hadde gløymt ærendet sitt undervegs, skriv Hoel. Men Wandrup nemner også døme på journalistar som heltar, til dømes i spenningsromanar. Axel Kielland, sjølv tidlegare stjernejournalist (og barnebarn av Alexander L. Kielland) har ein (kvinneleg) amerikansk reporter som helt i boka  ”Farlige hvetebrødsdager”. Ein journalisthelt finn me også i figuren Bjørn Glenne i boka ”Snuff” av Jan H. Jensen, i følgje Wandrup ei skjult perle i norsk kriminallitteratur.

Mora til forfattaren Ola Bauer, Lill Herlofsen Bauer, var også journalist og formulerer journalistdraumen slik i romanen ”Full fart forover”:

”Journalist. Man tenker på fyrer med oppbrettede skjorteermer og grønn skjerm i panna som røker sigar og bruker kjeft og skriver på maskin mens seks telefoner kimer på en gang… Man tenker på et hektisk liv blant klaprende skrivemaskiner, kimende telefoner og folk som løper ut og inn med sigaretter i munnvikene og blyanter stikkende op av alle lommer. Pressen! Et magisk ord. Journalistikk! En spennende, eventyrlig og hemmelighetsfull beskjeftigelse.”

Denne tiltrekningskrafta til ordet journalistikk kan eg kjenna meg igjen i. Men har aldri kjent meg verken som helt – eller jævel – i journalistverket mitt så langt!

D28/52-54, 160-161